Chùa Tạnh xã Hợp Thành(Yên Thành) được xây dựng từ thời nhà Trần, lúc đó có tên gọi là “Long Tĩnh Tự”, tọa lạc ở vùng Bầu Trình, Rộc Tạnh trên khu đất “thiêng” rộng khoảng hơn một hécta, thuộc Làng Phụng Luật.
Chùa thờ Phật, thờ Thần, không có sư trụ trì. Ngày trước chùa có Thượng điện, trung điện, hạ điện, tam quan cổ kính.Trải qua bao thăng trầm với thời gian, đến nay Chùa đã bị hư hỏng hoàn toàn, hiện chỉ còn con rùa đá dựng bia, hai giếng đất trước sau và một nhà cổ bốn gian đã bị hư hỏng. Ngày trước, hàng năm cứ vào dịp lễ tết và rằm tháng 7 âm lịch, Làng tổ chức tế lễ ổi, thị, tổ chức hội vật cổ truyền rất vui.
Theo di ngôn để lại, ngày xưa trước bia đá những đêm trăng sáng, có người thấy từng đàn lợn vàng, lợn bạc ra dạo chơi, thấy động là biến mất, qua đó càng tôn thêm cảnh linh thiêng huyền bí ở chốn thiền môn. Hàng ngày, một số người dân trong xã và khách thập phương đến vãn cảnh chùa, cầu xin Nước thịnh, dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cầu xin mọi sự tốt đẹp cho bản thân, gia đình rất linh nghiệm, qua đó giải quyết được vấn đề tâm linh hướng thiện, một nét đẹp truyền thống văn hóa có từ cổ xưa.
Thể theo nguyện vọng của nhân dân, được sự nhất trí của Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch(VHTT&DL) Nghệ An tại công văn số 192/SVHTTDL-ĐSVH ngày 01/02/2010 về việc Tôn tạo, tu sửa chùa Tạnh xã Hợp Thành, Yên Thành theo Luật Di sản văn hóa và quy định hiện hành của Nhà nước.
Để công trình sớm được tôn tạo, phục hồi, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa tâm linh lành mạnh của các tầng lớp nhân địa phương và quý khách gần xa, Lãnh đạo, Chính quyền, MTTQ địa phương đã sớm rà soát quy hoạch tổng thể, xác lập địa bạ, lập hồ sơ xây dựng Thượng điện, thành lập Ban quản lý, Ban vận động, Ban giám sát, quy hoạch nâng cấp đường vào chùa, xác lập quy chế hoạt động, đặt hòm công đức, củng cố công tác quản lý vảo vệ, tế lễ… công việc đã và đang tiến triển thuận lợi và thu được kết quả bước đầu đáng ghi nhận.
Nhà thượng điện được làm lễ động thổ xây dựng từ 19/01/2012(nhằm ngày 26 tháng 12 năm Tân Mão). Do điều kiện khó khăn về kinh phí, đến 20/8/2012(tức ngày mùng 4 tháng 7 Nhâm Thìn được khởi công xây dựng theo kiểu kiến trúc Đình, Chùa cổ Việt Nam; thờ theo hướng chính diện(hướng bắc), kiểu nhà ba gian, bốn mái, bốn vày mười sáu cột, tường xây gạch, nền lát gạch bát, mái dán ngói hài, bốn cửa sổ ở hai đầu đốc và mặt tiền được thiết kế bằng bê tông theo hình chữ Thọ. Toàn bộ văng, xà kèo cột và phần mái được xây dựng bằng bê tông cốt thép, giã gỗ. Một cửa chính(giữa) bằng gỗ Lim. Công trình dự tính hoàn thành trước tết âm lịch năm nay và khánh thành vào dịp lễ cầu an đầu xuân Quý Tỵ 2013, với kinh phí xây dựng khoảng trên, dưới 700 triệu đồng, do UBND xã làm chủ đầu tư, nguồn từ vận động phát tâm đóng góp của nhân dân trong xã, con em sinh sống xa quê, các chư tôn, tăng ni phật tử và quý khách gần xa.
Chuẩn bị đổ bê tông(Mác 200) đường vào chùa(Từ đường 538 vào sân Thượng điện), rộng 3m, dày 0,2m; xây dựng công trình phụ, phấn đấu xong trước tết âm lịch năm nay, kịp phục vụ nhân dân về vãn cảnh chùa, tế lễ cầu an dịp tết đến xuân về được thuận lợi.
Biết được địa phương phục hồi, tôn tạo xây dựng lại chùa Tạnh, đông đảo các tầng lớp nhân dân trong xã, con em quê hương đang sinh sống ở mọi miền tổ quốc và cả ở nước ngoài, các chư tăng ni, phật tử và quý khách gần xa đã đồng tình ủng hộ cả tinh thần và vật chất chung sức cùng địa phương sớm hoàn thành công trình, đáp ứng nguyện vọng và nhu cầu hưởng thụ của nhân dân về đời sống văn hóa tâm linh lành mạnh.
Ngoài các hiện vật cung tiến có giá trị hàng trăm triệu đồng của nhân dân trong xã, các phật tử chùa Chí Linh, và quý khách gần xa như tượng Quan âm lộ thiên bằng đa hoa cương, các pho tượng bằng gỗ, đồ tế khí và bàn ghế, cây cảnh…
Đến nay, Ban vận động đã nhận được số tiền ủng hộ 275.291.000VNĐ của các tầng lớp nhân dân trong xã, các phật tử, con em sinh sống xa quê và quý khách gần xa( trong đó, các phật tử ở nước Úc do ông Nguyễn Trọng Hiếu, người gốc Làng Phụng Luật đại diện cung tiến đợt 1 hơn 175 triệu đồng, con em sinh sống ở Hà nội cung tiến hơn 10 triệu đồng).
Lãnh đạo, Chính quyền, MTTQ địa phương hết sức cảm ơn, tri ân sự phát tâm cung tiến và ủng hộ của các tầng lớp nhân dân trong xã, con em sinh sống, công tác ở mọi miền Tổ quốc và cả ở nước ngoài, các chư tăng ni, phật tử và quý khách gần xa đã góp phần chung sức cùng địa phương sớm hoàn thành việc tôn tạo, tu sửa chùa Tạnh và mong tiếp tục nhận được sự ủng hộ nhiều hơn nữa.
Mọi sự ủng hộ xin gửi về UBND xã Hợp Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An, hoăc tại thùng công đức ở chùa.
Xin thành tâm tri ân mọi sự quan tâm của quý vị, cầu chúc cho quý vị luôn được an lành, mạnh khỏe, mọi việc được hanh thông, gia đình hưng thịnh, hạnh phúc.
LÃNH ĐẠO, CHÍNH QUYỀN, MTTQ XÃ HỢP THÀNH
Sau đây là một số hình ảnh quá trình XD chùa:
